Vải Spandex là gì? Ưu nhược điểm của loại vải này

Vải Spandex là một cuộc cách mạng hóa ngành thời trang và may mặc, mang lại sự thoải mái và linh hoạt cho nhiều loại trang phục. Để hiểu rõ hơn về vải Spandex là gì? Nó được tạo ra như thế nào và có những ưu nhược điểm gì? Cùng GAKVN tìm hiểu chi tiết về loại vải co giãn cực tốt này nhé.

Vải Spandex là gì?

Vải Spandex là tên gọi của một loại sợi tổng hợp được phát minh vào năm 1958 bởi nhà hóa học Joseph Shivers tại DuPont. Tên "Spandex" là một phép đảo chữ cái của từ "expands" (co giãn), thể hiện đặc tính nổi bật nhất của nó. Loại vải này được tạo thành từ polyurethane, một polymer đàn hồi có cấu trúc chuỗi dài.

Về cơ bản, sợi spandex được tổng hợp từ phản ứng hoá học đồng vị của polymer polyester-polyurethane, và sở hữu tên gọi khác như lycra hoặc elastane. Đây được xem là một loại sợi vải nhân tạo dùng để thay thế chất thun trong quần áo, vì spandex có độ co dãn cao và dễ dàng quay trở lại trạng thái ban đầu sau khi kéo dãn. Chính vì điều đó khiến cho vải spandex được ứng dụng nhiều trong các loại quần áo thể thao cần độ bền cao, sự thoải mái và tránh gây kích ứng da.

Khác với các loại sợi tự nhiên như cotton hay len, Spandex không được sử dụng độc lập mà thường được pha trộn với các loại sợi khác như cotton, polyester, nylon, hoặc rayon. Tỷ lệ Spandex trong hỗn hợp vải thường khá nhỏ (chỉ từ 2% đến 20%, mức độ phổ biến là 5% với 8%) nhưng chừng đó cũng đủ để mang lại độ co giãn đáng kể cho sản phẩm cuối cùng.

Vải Spandex là tên gọi của một loại sợi tổng hợp được phát minh vào năm 1958 bởi nhà hóa học Joseph Shivers tại DuPont

Xem thêm:

Phân loại cấu tạo và đặc tính vải Spandex

Trên thực tế, vải Spandex được người tiêu dùng yêu thích bởi độ co giãn và khả năng đàn hồi vượt trội, bên cạnh độ bền ưu việt nhờ những yếu tố sau:

Thành phần

Tùy theo dòng sản phẩm và mục đích sử dụng, vải Spandex thường được pha trộn với các loại sợi khác để tạo ra các loại vải với đặc tính đa dạng:

Loại vải Spandex pha

Thành phần sợi chính

Ứng dụng chính

Spandex pha Cotton

Cotton tự nhiên + Spandex

Quần áo hàng ngày, đồ lót, áo thun

Spandex pha Polyester

Polyester + Spandex

Đồ thể thao, đồ bơi, quần áo ngoài trời, quần áo bảo hộ lao động

Spandex pha Nylon

Nylon + Spandex

Đồ lót cao cấp, đồ bơi, quần bó sát

Spandex pha Rayon/Viscose

Rayon/Viscose + Spandex

Váy, áo kiểu, trang phục mềm mại

Vải len SpandexElastane + SpandexChuyên dụng cho găng tay bảo hộ

Cấu trúc sợi và khả năng co giãn

  • Độ co giãn và đàn hồi: Vải Spandex có khả năng kéo giãn gấp 5-8 lần kích thước ban đầu và trở lại hình dạng ban đầu mà không bị biến dạng.
  • Cấu trúc sợi: Được hình thành từ các chuỗi polymer dài của polyurethane, giúp sợi có khả năng đàn hồi cao.

Với cấu trúc đặc biệt và khả năng co giãn vượt trội, vải Spandex mang lại sự thoải mái tối đa và tự do vận động cho người mặc.

Định lượng vải và cảm giác (GSM – gram/m²)

Định lượng của vải Spandex rất đa dạng tùy thuộc vào loại sợi pha trộn và mục đích sử dụng, nhưng nhìn chung:

Loại vải Spandex pha

Định lượng phổ biến

Đặc điểm

Spandex pha Cotton

~150 – 250gsm

Mềm mại, thoáng khí, co giãn nhẹ

Spandex pha Polyester/Nylon

~180 – 300gsm

Mịn, bền, co giãn tốt, nhanh khô

Xem thêm:

Quy trình sản xuất vải Spandex tiêu chuẩn:

Việc sản xuất ra sợi spandex đòi hỏi kỹ thuật cao, nhiều công đoạn, công nghệ dệt và yêu cầu kiểm soát nghiêm ngặt để đảm bảo tính co giãn và độ bền đặc trưng. Quy trình sản xuất vải spandex sẽ gồm các bước sau:

1. Tạo prepolymer

  • Nguyên liệu chính gồm glycol và monomer diisocyanate.
  • Chúng được trộn theo tỉ lệ 1:2 trong một bình phản ứng kín, dưới điều kiện nhiệt độ và áp suất được kiểm soát.
  • Quá trình này tạo ra hợp chất gọi là prepolymer, là nền tảng để hình thành sợi spandex sau này.

2. Chuẩn bị dung dịch kéo sợi

  • Prepolymer được đưa vào phản ứng mở rộng chuỗi với diamines (tỉ lệ 1:1).
  • Hỗn hợp sau phản ứng được pha loãng bằng dung môi đặc biệt, tạo thành dung dịch có độ nhớt thích hợp để kéo sợi.

3. Quay sợi (Spinning)

  • Dung dịch kéo sợi được bơm vào máy quay dạng hình trụ.
  • Trong máy, hỗn hợp được gia nhiệt bằng khí nitơ và dung môi bay hơi, giúp polymer lỏng đông đặc lại thành các sợi rắn mảnh.

4. Tạo sợi spandex

  • Các sợi rắn được gom lại thành bó với các độ dày khác nhau, tùy mục đích sử dụng.
  • Quá trình này giúp đảm bảo sợi có độ co giãn đồng đều.

5. Xử lý bề mặt sợi

  • Để tránh sợi bám dính vào nhau, người ta phủ một lớp magnesi stearat hoặc polymer đặc biệt lên bề mặt.
  • Sợi được cuộn vào ống chỉ và sẵn sàng cho công đoạn dệt hoặc đan.

6. Kiểm tra chất lượng

  • Các tiêu chí như độ co giãn, độ bền, kích thước sợi… được kiểm nghiệm.
  • Chỉ những sợi đạt chuẩn mới được đưa vào sản xuất vải.
Sơ đồ quy trình sản xuất sợi vải spandex tiêu chuẩn

Xem thêm:

Cách phân biệt vải cotton thun và cotton spandex

Cách phân biệt vải cotton thun và cotton spandex

Vải cotton spandex với thành phần gốc spandex sẽ giúp quần áo chống nhão 2 chiều hoặc 4 chiều, nếu một chiếc áo thun bạn bắt đầu có mùi mốc thì có thể bạn đã mua nhầm vải cotton thun thay vì cotton spandex. Vậy làm thế nào để tránh mua phải áo cotton spandex giả. Hãy cùng GAK tìm hiểu bảng hướng dẫn phân biệt bên dưới:

Tiêu chíCotton thunCotton spandex
Thành phần100% cotton hoặc cotton pha polyesterCotton pha 3–8% sợi spandex
Độ co giãnGiãn nhẹ, hồi chậmGiãn mạnh, hồi nhanh, giữ form
Cảm giác sờMềm, thoáng, hơi ít đàn hồiMềm, mịn, đàn hồi rõ rệt
Thoáng khíRất thoáng, hút mồ hôi tốtThoáng, hút ẩm khá tốt nhưng ôm sát hơn
Khả năng giữ dángDễ giãn và nhăn theo thời gianGiữ dáng tốt, ít nhăn
Độ bềnCó thể xù lông, co rút sau nhiều lần giặtBền hơn, ít co rút
Ứng dụngÁo thun, đồng phục, quần áo thường ngàyĐồ thể thao, đồ ôm sát, váy body, legging
Cảm giác mặcRộng rãi, thoải mái, mátÔm dáng, linh hoạt khi vận động

Xem thêm

Ưu và nhược điểm của vải Spandex

Ưu và nhược điểm của vải Spandex

Vải Spandex là dòng vải chất lượng cao được ứng dụng rộng rãi trong lĩnh vực may mặc, đặc biệt là đồ thể thao, đồ lót và trang phục hàng ngày. Dòng vải này được nhận định bởi người tiêu dùng sở hữu nhiều ưu điểm vượt trội nhưng cũng có một vài hạn chế.

Ưu điểm nổi bật của vải Spandex là độ co giãn và đàn hồi cực tốt, mang lại sự thoải mái và tự do vận động tối đa. Vải rất bền, có khả năng chống mài mòn, chống nhăn và giữ dáng tốt sau nhiều lần giặt và sử dụng. Ngoài ra, Spandex còn nhẹ, mềm mại, nhanh khô và dễ nhuộm màu, tạo ra bảng màu phong phú và bền màu.

Tuy nhiên, vải Spandex cũng có một số nhược điểm nhất định. Nếu tỷ lệ Spandex quá cao, đặc biệt khi kết hợp với các sợi tổng hợp khác, vải có thể kém thoáng khí và gây cảm giác nóng bức. Loại vải này nhạy cảm với nhiệt độ cao, giặt hoặc sấy ở nhiệt độ quá nóng có thể làm hỏng cấu trúc sợi và khiến vải mất đi độ đàn hồi. Cuối cùng, do quy trình sản xuất phức tạp, Spandex có giá thành cao hơn so với một số loại vải thông thường và có thể không thân thiện với môi trường nếu không được tái chế đúng cách. Dưới đây là những ưu và nhược điểm của dòng vải này:

1. Ưu điểm của Vải Spandex

Ưu điểmGiải thích chi tiết
Độ đàn hồi vượt trộiSpandex có thể co giãn tới 500% so với chiều dài ban đầu mà không bị đứt hoặc giãn vĩnh viễn. Khả năng đàn hồi này giúp quần áo ôm sát nhưng vẫn tạo sự thoải mái khi vận động.
Mềm nhẹ & bềnBề mặt vải mịn, không bị thô cứng, chống xù lông và hạn chế vón xơ ngay cả khi sử dụng lâu dài.
Ít gây kích ứng daMặc dù là sợi tổng hợp, spandex tương đối an toàn và thân thiện với làn da, hạn chế gây ngứa ngáy.
Chống tĩnh điệnKhông bám dính vào cơ thể, không gây cảm giác khó chịu khi mặc vào mùa đông.
Khả năng phục hồi form tốtSau khi kéo giãn, vải nhanh chóng trở lại hình dáng ban đầu, không bị nhão.

2. Nhược điểm của Vải Spandex

Nhược điểmGiải thích chi tiết
Khả năng thấm hút kémSpandex không hút ẩm tốt, dễ gây nóng bức nếu mặc trực tiếp vào mùa hè. Vì vậy, thường được pha trộn với cotton hoặc polyester để cải thiện sự thoáng mát.
Dễ bị vàng ốKhi sử dụng lâu hoặc bảo quản sai cách, vải có thể xuất hiện các vết ố vàng.
Không thân thiện môi trườngSpandex là sợi nhân tạo không tự phân hủy, khó tái chế, góp phần gây ô nhiễm môi trường.
Không chịu được nhiệt độ caoTiếp xúc với nhiệt quá lớn (bàn ủi nóng, máy sấy nhiệt cao) có thể khiến vải bị co, nhăn hoặc biến dạng.
Dễ hỏng khi gặp chất tẩy mạnhCác loại hóa chất tẩy rửa có pH cao sẽ làm sợi spandex nhanh xuống cấp, giảm độ đàn hồi.

Làm sao để chăm sóc vải spandex đúng cách:

  • Giặt bằng nước lạnh hoặc nước ấm nhẹ, tránh dùng nước nóng.
  • Không sử dụng chất tẩy mạnh.
  • Phơi ở nơi thoáng mát, tránh ánh nắng trực tiếp.
  • Kết hợp với các loại sợi khác (cotton, polyester) để tăng độ thoáng khí.
Vải Spandex là dòng vải chất lượng cao được ứng dụng rộng rãi trong lĩnh vực may mặc, đặc biệt là đồ thể thao, đồ lót và trang phục hàng ngày.

Tham khảo giá các loại vải:

Vải Spandex có khả năng co giãn vượt trội, độ bền cao và khả năng giữ dáng tốt, là lựa chọn lý tưởng cho nhiều loại trang phục, đặc biệt là những sản phẩm đòi hỏi sự tự do vận động. Còn nếu bạn là xưởng may hãy tham khảo ngay cửa hàng vải GAK để mua sắm các loại vải may đồng phục chất lượng nhé.

-
DMCA.com Protection Status